AVV: de democratische vakbond

Eerlijker arbeidsmarkt? Zet stokpaarden op stal

Vijftien jaar geleden richtten wij onze vakbond op. We waren de flexcontracten en de onzekerheid zat. We waren boos dat jongeren moesten opdraaien voor het vroegpensioen van ouderen terwijl ze zelf nauwelijks wat opbouwden. We vonden het vreemd dat een klein aantal vakbondsleden besliste over de arbeidsvoorwaarden van de niet-leden. Met veel bravoure en een flinke dosis frustratie wilden we de polder veranderen, naar een eerlijker arbeidsmarkt.

Vijftien jaar na dato is er nog niet veel veranderd. Erger nog, de flexibilisering van de arbeidsmarkt is veel groter, de pensioenfondsen zitten in zwaar weer en het aantal leden van vakbonden is nog verder gedaald, waardoor een nog kleinere groep mensen beslist over de arbeidsvoorwaarden van anderen. Wat we niet hadden voorzien was dat het aantal freelancers zoveel zou stijgen, en dat zoveel werkenden buiten alle afspraken van vakbonden zouden vallen.

Scheefgroei
De commissie Borstlap was door het kabinet gevraagd om te adviseren over de toekomst van de arbeidsmarkt, omdat nu zelfs internationaal zorgen worden geuit over de scheefgroei op de Nederlandse arbeidsmarkt: een derde van de werkenden werkt op een flexibel contract en is bij pech op zichzelf aangewezen, net als in de Verenigde Staten. Of je het nu uit compassie met de onzekerheid van die mensen vindt of omdat je weet dat onzekerheid leidt tot een lagere arbeidsproductiviteit, van links tot rechts wordt erkend dat die scheefgroei slecht is voor Nederland.

Borstlap is er helder over: die scheefgroei is inderdaad slecht, en als je wat wilt doen moet je alle oorzaken van scheefgroei wegnemen, zodat er een gelijk speelveld is op de arbeidsmarkt en iedereen weer gelijke toegang heeft tot de sociale zekerheid, inclusief permanente scholing.

Alle zekerheid of niets
Concreet: zzp’ers betalen te weinig belasting en zijn maximaal flexibel, waardoor ze veel aantrekkelijker zijn voor werkgevers dan werknemers in dienst nemen. Een werknemer is veel duurder omdat boven op zijn nettoloon de werkgever allerlei premies moet betalen. Ook is de werknemer met een vast contract veel minder flexibel, die kan je niet zomaar wegsturen als er even geen werk is.

Werknemers die je voor 40 uur betaalt zijn veel minder aantrekkelijk dan de contractant met een tijdelijk contract, of een nul-urencontract, of de uitzendkracht, die je naar believen kan laten werken en weer wegsturen. Hoe deze mensen tussendoor de vaste lasten betalen is niet meer de zorg van de werkgevers. Het zit enorm scheef tussen mensen die de zekerheid van een baan, sociale zekerheid en pensioen hebben en hen die los werk en geen aanspraken op ww en pensioen hebben. De ene groep heeft alles, de andere bijna niets.

Aan alle kanten hebben we in Nederland regels gemaakt, toegestaan of onze ogen er voor dichtgeknepen die het werkgevers makkelijk maken om het aanbod van arbeid zo flexibel en goedkoop mogelijk te krijgen. Borstlap zegt: ophouden daarmee. Slecht voor de individuele werkende, slecht voor de samenleving. Dat zeiden wij dus ook 15 jaar geleden.

De bureaulade
De grote vraag is wat politici met dit advies gaan doen. Het ambtelijk advies over zzp’ers in 2015 dat min of meer hetzelfde zegt als Borstlap is toen door politieke onmin onderaan een bureaulade beland. Dat kan met het advies van Borstlap ook gebeuren, het staat vol met adviezen die vast verstandig zijn, maar iemand ergens pijn doen.

Stokpaard op stal
Als vakbond adviseren we politieke partijen om nu alleen maar de analyse te omarmen. Om voor nu alleen maar te erkennen dat we zo niet verder kunnen. En om in de verkiezingsprogramma's voor 2021 geen dealbreakers te zetten. In de formatie van 2021 moet dit rapport op tafel liggen en zullen de dan betrokken partijen met elkaar de pijn moeten gaan nemen. Rechts zal moeten accepteren dat werkgevers meer moeten zorgen voor hun werknemers, zzp’ers zullen hun fiscale voordelen moeten inruilen voor collectieve sociale zekerheid, links zal moeten accepteren dat het vaste contract flexibeler wordt. Als elke partij een stokpaard op stal zet hebben we in 2025 weer een eerlijker arbeidsmarkt. Daar droomden we van, in 2005. 

20 februari 2020

© 2017 AVV - PrivacyDisclaimer

Verenigingenweb
Cancel